مادربرد چیست؟
مادربرد (Motherboard)، ستون فقرات سیستم کامپیوتری است. تمامی قطعات شامل CPU، RAM، GPU، هارد و پاور روی مادربرد متصل میشوند و وظیفه هماهنگی و مدیریت آنها را بر عهده دارد. وظیفه اصلی مادربرد ارتباط بین قطعات و ارائه امکانات برای ارتقا سیستم است، اهمیت مادربرد در گیمینگ امکان اورکلاک CPU/GPU و پشتیبانی از رم با فرکانس بالا است و اهمیت مادربرد در سیستم های اداری و ورک‌استیشن ها پایداری و قابلیت اتصال چند هارد، کارت شبکه و USB می‌باشد اما در این مقاله می‌خواهیم به انواع مادربرد و تفاوت مادربرد ATX Micro ATX و Mini ITX بپردازیم.
انواع فرم فاکتور مادربرد
مادربردها مانند سایر قطعات کامپیوتر دارای شکل و فرم های استانداردی هستند که به عنوان فرم فاکتور مادر برد شناخته میشوند. این استاندارد سازی بر اساس اندازه، شکل، نقاط نصب، منبع تغذیه و محل قرارگیری پورت‌ها مشخص شده است. علاوه بر آن، فرم فاکتور مادربرد تعیین می‌کند چه نوع cpu، رم، پاور و هاردی با مادربرد سازگاری دارد. فرم فاکتور مادربرد به سه دسته ی اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از: ATX، MicroATX، Mini-ITX. این فرم فاکتورها با وجود شباهت هایی که دارند اما، ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوت و منحصر به فردی دارند.
مادربرد ATX (Advanced Technology eXtended)
-
-
بزرگ‌ترین و رایج‌ترین فرم فاکتور
-
تعداد اسلات PCIe، RAM و پورت‌ها بیشتر
-
مناسب سیستم‌های گیمینگ و ورک‌استیشن
-
فضای کافی برای خنک‌کننده‌های بزرگ و کارت گرافیک‌های رده بالا
-
مادربرد Micro ATX (mATX)
-
-
کوچک‌تر از ATX و معمولاً تعداد اسلات‌ها کمتر
-
مناسب سیستم‌های میان‌رده یا کیس‌های کوچک
-
اغلب ترکیبی از قیمت مناسب و امکانات قابل قبول
مادربرد Mini ITX
-
کوچک‌ترین فرم فاکتور برای کیس‌های جمع و جور
-
تعداد اسلات RAM و PCIe محدود است
-
مناسب سیستم‌های اداری کوچک، HTPC یا کیس‌های سبک
تفاوت مادربرد ATX Micro ATX و Mini ITX
| ویژگی | ATX | Micro ATX | Mini ITX |
|---|---|---|---|
| اندازه | بزرگ | متوسط | کوچک |
| اسلات RAM | 4–8 | 2–4 | 2 |
| اسلات PCIe | 3–7 | 2–4 | 1–2 |
| امکانات ارتقا | بالا | متوسط | محدود |
| مناسب برای | گیمینگ حرفه‌ای، ورک‌استیشن | گیمینگ میان‌رده، اداری | سیستم کوچک، HTPC |
چه کسانی باید ATX انتخاب کنند؟
-
گیمر حرفه‌ای یا کسانی که چند کارت گرافیک یا هارد دارند
-
نیاز به اسلات‌های متعدد RAM و PCIe برای ارتقا
چه کسانی باید Micro ATX انتخاب کنند؟
-
کاربر میان‌رده که قیمت مناسب و امکانات کافی می‌خواهد
-
کیس‌های کوچک با فضای محدود
چه کسانی باید Mini ITX انتخاب کنند؟
-
کسانی که می‌خواهند سیستم جمع و جور و سبک داشته باشند
-
استفاده اداری، HTPC یا سیستم کوچک برای خانه
مزایا و معایب فرم فاکتور مادربرد در هر مدل
| فرم فاکتور | مزایا | معایب |
|---|---|---|
| ATX | تعداد زیاد اسلات RAM و PCIe، امکانات ارتقا کامل، خنک‌کنندگی بهتر، پشتیبانی از چند کارت گرافیک | بزرگ، نیاز به کیس بزرگ، قیمت بالاتر |
| Micro ATX | قیمت مناسب، اندازه متوسط، امکانات کافی برای اکثر کاربران | محدودیت در اسلات PCIe و RAM، کمتر مناسب سیستم‌های حرفه‌ای |
| Mini ITX | کوچک و جمع و جور، مناسب کیس‌های کوچک و سبک، کم‌مصرف | اسلات محدود، ارتقا سخت، خنک‌سازی محدود |
نکات مهم هنگام خرید مادربرد
-
سازگاری با CPU و سوکت:
-
قبل از خرید، مطمئن شوید مادربرد با CPU شما سازگار است (Intel یا AMD، نسل CPU و سوکت)
-
-
تعداد اسلات‌ها و امکانات ارتقا:
-
برای سیستم‌های گیمینگ یا ورک‌استیشن، اسلات RAM بیشتر و چند PCIe ضروری است
-
برای سیستم اداری یا HTPC، تعداد کمتر کافیست
-
-
پورت‌ها و امکانات جانبی:
-
بررسی USB، HDMI، DisplayPort، شبکه و Wi-Fi داخلی
-
پشتیبانی از NVMe SSD و SATA برای هارد و SSD
-
-
خنک‌کنندگی و کیفیت ساخت:
-
هیت‌سینک‌ها و VRM با کیفیت، به خصوص در مادربردهای گیمینگ یا سیستم‌های اورکلاک
-
توصیه نهایی
-
گیمر حرفه‌ای یا سیستم ورک‌استیشن → ATX با امکانات کامل و اسلات‌های متعدد
-
کاربر میان‌رده یا گیمینگ سبک → Micro ATX با قیمت مناسب و امکانات کافی
-
سیستم کوچک، اداری یا HTPC → Mini ITX برای فضای کم و مصرف پایین
✅ نکته کلیدی: انتخاب فرم فاکتور مناسب با توجه به بررسی کامل تفاوت مادربرد ATX Micro ATX و Mini ITX، هم به فضای کیس و هم به نیاز ارتقا و تعداد قطعات وابسته است. یک انتخاب درست مادربرد می‌تواند طول عمر سیستم و کارایی آن را تضمین کند و همچنین می‌توانید انوع مادربرد با انواع فرم فاکتور آنها را در سایت versus.com به صورت کامل مقایسه کنید.